Opis
70-LECIE KULTURY PARYSKIEJ
Kiedy w czerwcu 1947 r. ukazał się pierwszy
numer „Kultury”, nikt nie przypuszczał, że
narodził się jeden z najważniejszych ośrod-
ków kulturalnych i politycznych powojennej
polskiej emigracji. Pieniądze na założenie
Instytutu Literackiego (IL), który przez kolej
-
nych pięć dekad wydał nie tylko 637
nume-
rów miesięcznika „Kultura”, ale także
171 numerów „Zeszytów Historycznych”
oraz ponad czterysta książek, pochodziły
z funduszy 2.
Korpusu Polskiego gen.
Władys
-
ława Andersa. Bardzo szybko jednak założy
-
ciel pisma Jerzy Giedroyc (1906-2000) spłacił
zaciągnięty dług, a siedzibę redakcji przeniósł
z Rzymu do
Maisons-Laffitte pod Paryżem.
Z dala od głównych ośrodków polskiej emi-
gracji politycznej - zlokalizowanych w Wiel
-
kiej Brytanii i USA - budował tam coraz
bardziej wpływowy ośrodek oddziałujący
nie tylko na polską diasporę, ale i na kraj,
którego losy pozostawały w centrum zain
-
teresowania Giedroycia i jego najbliższych
współpracowników. Wśród tych ostatnich
do najważniejszych należeli mieszkający
wraz z nim w owianym legendą domu przy
ulicy de Poissy brat Henryk, a także Zofia
i Zygmunt Hertzowie oraz Józef Czapski.
Na linię polityczną „Kultury”, budowaną
w opozycji do większości środowisk emi
-
gracyjnych, największy wpływ obok samego
Giedroycia miała publicystyka Juliusza Mie
-
roszewskiego. Przekonywał w
niej, że uzyska
-
nie - po prognozowanym rozpadzie ZSRR
- suwerenności Ukrainy, Litwy i Białorusi (ULB) stanowi jeden z fundamentów bezpie
-
czeństwa geopolitycznego Rzeczypospolitej.
Do najbardziej znaczących publicystów „Kul-
tury” należeli też m.in. Gustaw Herling-Gru
-
dziński, Konstanty Jeleński, Leopold Unger
i Czesław Bielecki.
Przemycane do Polski - najczęściej w formie
miniaturowych wydawnictw - kolejne numery
„Kultury” oraz książki z charakterystyczną joń-
ską kolumną z
literami ILP (Instytut Literacki
Paryż) należały do najbardziej poszukiwanych
lektur. Dzięki nim Polacy mogli się zetknąć
z wolną od komunistycznej cenzury twórczo
-
ścią takich postaci jak Witold Gombrowicz,
Czesław Miłosz, Marek Hłasko, Stefan Kisielew
-
ski, Leopold Tyrmand czy Leszek Kołakowski. Mimo że za
posiadanie wydawnictw „Kul-
tury”, a tym bardziej za współpracę wydaw
-
niczą z
Jerzym Giedroyciem groziły w
PRL
represje, do Maisons-Laffitte przybywały
kolejne pokolenia Polaków odwiedzają
-
cych Francję.
Prof. dr hab. Antoni Dudek
Uniwersytet Kardynała
Stefana Wyszyńskiego
Awers
Na awersie monety zostały przedstawione
wizerunki okładek „Kultury” i „Zeszytów
Historycznych” - najbardziej opiniotwórczych pism wydawanych przez
Instytut Literacki
Rewers
Rewers monety przedstawia portret Jerzego
Giedroycia z profilu oraz stylizowany wizerunek maszyny do pisania stojącej na biurku
Redaktora.
|
